-
13th Aralık 2010

Cinler ve İnsanlar_Hikmet Zeyveli

posted in CİN-MELEK |

CİN KAVRAMI 

  • §  ‘Cinn’ kelimesi Kur’ân’da ve Arab literatüründe tek anlamda değil, birçok anlamlarda kullanılmıştır.
  • § Kelimenin kök anlamında: Kapalılık, gizlilik, bilinmezlik, yabancılık vardır.
  • § Hangi kullanımın ne mânâya geldiğini, -her dilde olduğu gibi- kullanımın ‘bağlam’ı (sıyak‑sıbak) belirlemektedir.

 

1 جَنَّ 1  “Karanlık çökmek” En’âm (6):76  كَوْكَبً رَأَى عَلَيْهِ اللَّيْل جَنَّ فَلَمَّا
32 الْجِنّ  جَانّ (5) الْجِنَّ; 2  C İ N N
16 جِنَّةٌ (5) مَجْنُون (11) 3  “Deli”, “Delilik”
2 جَانٌّ 4 “Yılan” > Neml (27):10, Qasas (28):31    … 14;ا جَانٌّ … كَأَنَّه
1 أَجِنَّة12; 5 “Cenîn’ler” > Necm (53):32)        ِكُمْ أُمَّهَا بُطُونِ فِي أَجِنَّة أَنْتُمْ وَإِذْ
2 جُنَّةً   ; 6  “Kalkan” > Mucâdile (58):16, Munâfiqûn (63):2 جُنَّةً هُمْ أَيْمَان اتَّخَذُ
147 جَنَّةجَنَّاتجَنَّتَا 06; – جَنَّتَي18;ن 7  “Cennet(ler) / Bahçe(ler)”
201  

 “El-Vucûh ve’n-Nezâir” kitaplarında, nasıl ki  نيع, برض , لقع , لدع … gibi birçok kelime “vucûh”lu kavramlardan (yani ‘çok anlamlı’) sayılmış iseler; yukarıdaki listeye dikkat edildiğinde,  جنّ kelimesi ve müştaklarının (türetilmişlerinin) de  “çok anlamlı” kelimelerden olduğu anlaşılır.

 

 Lügat Kitaplarından Seçmeler:

Mu‘cemu Meqâyîsi-l-Luğa’dan:

الجيم والنون أصل واحد، وهو السَّتْر والتستُّ;. والجنين: الولد في بطن أُمّه. والجنين: المقبور. والجَنَا;: القَلْب. والمِجَن;ُ: الترسُ.

(…) والجِنّة: الجنون؛ وذلك أنّه يغطِّي العقل. وجَنَانُ الليل: سوادُه وسَتْرُه الأشياءَ. (…) وجَنَان النّاس مُعْظمُه;.(…)

C-N-N Maddesinin kök anlamında ‘setr’ ve ‘tesettür’ (kapalılık/gizlilik) anlamı vardır.

‘Cenîn’: Ana rahmindeki çocuktur. Mezara konmuş ölüye de ‘Cenîn’ denir. Kalb’e ‘Cenân’ denir.

Kalkan’a ‘Micenn’ (veya ‘Cünne’) denir (arkasındaki kimseyi gizlediği için).

Delilik’e ‘Cinnet’ veya ‘Cunûn’ denir; aklı örttüğü için.

‘Cenânu’l-Leyl’: ‘Gece karanlığı’ demektir; eşyayı gizlemesinden dolayı.

‘Cenânu’n-Nâs’: ‘İnsan kalabalığı’ demektir (o kalabalığa giren, gözden gizlendiği için).

 

Tâcu’l‘Arûsdan:.

السّترُ أَصْلُ الجنّ: “Cinn”in aslı, duyulardan gizlenmişliktir;

كُلُّ مَسْتورٍ جَنِينٌ: Her gizlenmiş şey “cenîn”dir.   :حِقْدٌ جَنِينٌgizli bir kin” gibi…

جِنُّ النَّاسِ و جَنانُ الناس: مُعْظَمُ07;ُم : Büyük insan kalabalığınacinnu’n-nâs: nâs’ın cinni” denir

وكانوا في الجاهِلي17;َة يسمّونَ (المَلائِ 603;ةَ) جِناًّ : Cahiliye döneminde ‘melâike’ye ‘cinn’ denirdi.

Muhîtu’l-Muhîtten:

İşinde mahir ve usta kişileri ‘Cinn’ ve ‘Şeytan’ a benzetirler.

 

GENEL ANLAMIYLA ‘CİNN’:

1) Hakkında ‘ünsiyet’imiz olmayan (duyumumuz/bilgimiz olmayan; tanınmayan, görünmeyen; teşhis ve tayin edilemeyen) varlıklar veya şeyler;

Cinn’in zıddı ‘İns’ ise: Hakkında ‘ünsiyet’imiz olan varlıklar veya şeylerdir; ‘insan’ da bu kökdendir.

2) Yabancı, kabiliyetli yabancı, şerli yabancı.

3) Çok maharetli olan insana da ‘Şeytan’, ‘Cinn’ veya ‘İfrît’ denir. (Hz. Süleymân kıssalarındaki “Şeyâtin” ve “İfrît” gibi).

 

“CİNN” VE “CİNNE” KULLANIMI:

A.  “Melek-Melâike” anlamında: 6/En‘âm:100, 37/Sâffât:158

وَجَعَلُ ا لِلَّهِ شُرَكَاء الْجِنَّ وَخَلَقَُمْ وَخَرَقُ ا لَهُ بَنِينَ وَبَنَات بِغَيْرِ عِلْمٍ سُبْحَانهُ وَتَعَالى عَمَّا يَصِفُون ﴿100﴾

6/100. Cinleri Allâh’a ortak koştular. Oysa onları da O yaratmıştır. Bir de hiç bir bilgiye dayanmaksızın O’na oğullar ve kızlar yakıştırıp-uydurdular. O ise nitelendire geldikleri şeylerden yücedir, uzaktır.  
 

وَجَعَلُ ا بَيْنَهُ وَبَيْنَ الْجِنَِّ نَسَبًا وَلَقَدْ عَلِمَتْ الْجِنَُّ إِنَّهُ لَمُحْضَُونَ ﴿158﴾.

37/158. Onlar, kendisiyle (Allâh ile) cinler arasında bir soy-bağı kurdular. Oysa andolsun, cinler de, onların (hesap için getirilip) huzura alınacaklarını bilmişlerdir.
         

Bağlamı içerisinde ‘Cinne’ ile ‘Melekler’in kasdedildikleri anlaşılmaktadır. (Bkz: 37/ Sâffât:149-150)

 

  1. B.    “İBLÎS” ANLAMINDA: 18/Kehf:50

وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلائِكَةِ اسْجُدُو لِآَدَمَ فَسَجَدوُا إِلاَ إِبْلِيس كَانَ مِنَ الْجِنِّ ﴿50﴾

18/50. Hani meleklere: “Adem’e secde edin” demiştik; İblis’in dışında (hepsi) secde etmişlerdi. O cinlerden idi ….

 

C.   “ATEŞTEN YARATILMIŞ” VARLIKLAR (Melek-Şeytan): 15:26-27, 55:14-15

( الجانَ ikili, paralel kullanımı ile)

Bu kategorideki ‘cânn’; Melekleri, İblisi ve Şeytanlar’ı kapsayan “ateş menşe’li” varlıklardır. “Beşer” türünün zıddı olan varlıklar. ‘Cânn’ın iman ve itaat edenine ‘Melek/Melâike’, isyan edenine ‘İblis/Şeyâtîn’ denir. (İnsân’ın iman edenine ‘mü’min’, inkâr edenine ‘kâfir’ dendiği gibi).

Bu tür ‘Cânn’, insan duyumlarıyla algılanamazlar.

15/Hicr:26-27

وَلَقَدْ خَلَقْنَ الْإِنْسانَ مِنْ صَلْصَال مِنْ حَمَإٍ مَسْنُون ﴿26﴾

15/26. Andolsun İnsan’ı kuru bir çamurdan, şekillenmiş bir balçıktan yarattık.

وَالْجَاَّن خَلَقْنَهُ مِنْ قَبْلُ مِنْ نَارِ السَّمُومِ ﴿27﴾

15/27. Ve Cânn’ı da daha önce ‘nüfuz eden kavurucu’ ateşten yaratmışlık.

55/Rahmân:14-15

خَلَقَ الإِنسَاَن مِنْ صَلْصَال كَالْفَخَارِ ﴿14﴾.

55/14. İnsan’ı, ateşte pişmiş gibi kuru bir çamurdan yarattı.

وَخَلَقَ الْجَانّ مِنْ مَارِجٍ مِنْ نَارٍ ﴿15﴾.

55/15. Cânn’ı da ‘yalın-dumansız bir ateşten’ yarattı. 

 

D.  BÜTÜN / HEPSİ”; “HİÇ KİMSE (Varlıklardan / İnsanlardan), anlamında:

(İnsجانَ); (الجنَ –El-insan) veya (الجنَ –El-insan) ikili formlardaki kullanımlar; olumsuz cümlelerde “hiç kimse / hiçbir varlık” anlamında, olumlu cümlelerde ise “herkes (cümle âlem) / herşey (her varlık)” gibi anlamlarda kullanılmıştır. Bu ikili kullanımların Türkçemizde uygun tek karşılığı olmadığından bazı yerlerde yakın bir ifadeyle bildik-yabancı’ olarak çevirdik.

 

İki Rivâyet:

(İthâfu’l-Khiyere 2/3656, 4/3656) “Ben yaratılmışların “beyazına ve esmerine” (cümlesine) gönderildim”, hadisi münasebetiyle (müfessir) Mucâhid: “‘beyaz’, ‘ins’dir; ‘esmer’ ise ‘cin’dir’” diye tefsir ederdi.

(Kenzu’l-‘Ummâl 32058-59) (Benden önceki her) nebî sadece kendi toplumuna gönderilmiş iken ben “cinn u ins”e (cümle âleme) gönderildim.

 

Âyetler:

51/Zâriyât:56

وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالإِنس إِلاَّ لِيَعْبُُونِ ﴿56﴾.

51/56. Ben, ‘cinn u insi’ (her varlığı) yalnızca bana ibadet etsinler diye yarattım.

 55/Rahmân:33

يَامَعْشرَ الْجِنِّ وَالإِنسإِنْ اسْتَطَعتُمْ أَنْ تَنفُذُو مِنْ أَقْطَار السَّمَاَاتِ وَالأَرِْض فَانفُذُا لاَ تَنفُذُوَ إِلاَّ بِسُلْطَنٍ ﴿33﴾.

55/33. Ey ‘cinn u ins’ topluluğu (bütün varlıklar)!, göklerin ve yerin bucaklarından aşıp-geçmeye güç yetirebilirseniz, hemen aşın; ancak ‘üstün bir güç (sultan)’ olmaksızın aşamazsınız.

55/Rahmân:39

فَيَوْمَِذٍ لاَ يُسْأَلُ عَنْ ذَنْبِهِ إِنسٌ وَلاَ جَانٌّ ﴿39﴾.

55/39. İşte o gün, “ne ins’e, ne de cânn’a”  (hiç kimseye) günahından sorulmaz.

55/Rahmân:56,74

… لَمْ يَطْمِثُْنَّ إِنْسٌ قَبْلَهُْ وَلاَ جَانٌّ.

55/56, 74. … kendilerine, daha önce “ne bir ins, ne bir cânn” (hiç kimse) dokunmamış …

11/Hûd:119

… لاَمْلاََّ جَهَنَّم مِنَ الْجِنَّ وَالنَّا أَجْمَعِنَ ﴿119﴾

11/119. … “Andolsun, cehennemi “cinne ve nâs” (bildik-yabancı), (kafirlerin) tümüyle dolduracağım.”

Kezâ > 32/Secde:13;  (114/Nâs:6)مِنَ الْجِنَِّ وَالنَّاِ  : “bütün varlıklar”dan

6/En‘âm:112

وَكَذَلكَ جَعَلْناَ لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا شَيَاطِينَ الْإِنْس وَالْجِنِ ﴿112﴾

6/112. Böylece her peygambere “ins ve cin” (görünür‑görünmez) şeytanlardan bir düşmanlar yarattık.

6/En‘âm:128,130

وَيَوْمَ يَحْشُرُُمْ جَمِيعًا يَا مَعْشَرَ الْجِنِّ قَدِ اسْتَكْثرْتُمْ مِنَ الْإِنْس وَقَالَ أَوْلِيَؤُهُمْ مِنَ الْإِنْس ﴿128﴾

6/128. Onların tümünü toplayacağı gün: “Ey cin topluluğu (İblis ve ordusu)! İnsanlardan çoğunu [ayartıp kendinize kullar] edindiniz” (diyecek). İnsanlardan onların dostları derler ki: …

يَا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَ الْإِنْس أَلَمْ يَأْتِكُْ رُسُلٌ مِنْكُمْ … ﴿130﴾

6/130. Ey “cinn u ins” (bütün insanlar) topluluğu, içinizden size (…) elçiler gelmedi mi?

7/A‘râf: 38

قَالَ ادْخُلُوفِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِكُْ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْس… ﴿38﴾

7/38. (Allâh) diyecek: “Cinn u ins”den (bildik‑yabancı(, sizden önce geçmiş ümmetlerle birlikte ateşe girin.”

7/A‘râf: 179

وَلَقَدْ ذَرَأْنَلِ جَهَنَّم كَثِيرًا مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْس… ﴿179﴾

7/179. Andolsun, cehennem için “cinn u ins”den (herkes’ten) çok sayıda kişi yarattık (hazırladık).

17/İsrâ:88

قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعتِ الْإِنْس وَالْجِنُ عَلَى أَنْ يَأْتُوا بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآ14;نِ لاَ يَأْتُون بِمِثْلِ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُْ لِبَعْضٍ ظَهِيرًا ﴿88﴾

17/88. De ki: “Eğer “ins u cin” (herkes), bu Kur’ân’ın bir benzerini getirmek üzere toplansa,  –birbirlerine bütün desteklerini verseler de– onun bir benzerini getiremezler.”

41/Fussilet:25

… وَحَقَّ عَلَيْهُِ الْقَوْل فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِْ مِنَ الْجِنِّ وَالإِنس إِنَّهُم كَانُوا خَاسِرِيَن ﴿25﴾.

41/25. (…) Ve“cinn u ins”den (bildik-yabancı) kendilerinden evvel gelip-geçmiş ümmetler içinde, onların üzerlerine de söz (azab) hak oldu.. Gerçekten onlar, ziyana uğrayanlardı.

41/Fussilet:29

وَقَالَ الَّذِين كَفَرُوا رَبَّنَا أَرِنَا الَّذَيِْ أَضَلاََّا مِنَ الْجِنِّ وَالإِنِْ نَجْعَلُْمَا تَحْتَ أَقْدَامنَا لِيَكُونا مِنَ الأَسْفَِينَ ﴿29﴾.

41/29. Küfredenler dediler ki: “Rabbimiz, “cinn u ins”den (bildik-yabancı) bizi saptırmış olanları bize göster, ayaklarımızın altına alalım, en aşağılarda bulunanlardan olsunlar.”

46/Ahqâf :18

أُوْلَئَِ الَّذِين حَقَّ عَلَيْهِْ الْقَوْل فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِْ مِنْ الْجِنِّ وَالإِنس إِنَّهُم كَانُوا خَاسِرِيَ ن﴿18﴾.

46/18. İşte bunlar, “cinn u ins”den (bildik-yabancı) kendilerinden evvel gelip-geçmiş ümmetler içinde üzerlerine söz (azab) hak olmuş kimselerdir. Gerçekten onlar, ziyana uğrayanlardır.
   

 

  1. E.   YABANCI(LAR) ANLAMINDA:

Bu kullanımında ‘cinn’ kelimesi beşer (insan) türünden ‘yabancı’lar anlamında kullanıldığı gibi, bazen da kimlikleri gizlenmek istenen kimseler için kullanılır (Faili mechûl cinayetler de cinn’lere yüklenir).

 

a)   HZ. SÜLEYMÂN’IN (A.S.) CİNN’LERİ: (34/Sebe’:12-14); 27/Neml:17, 39:

 وَلِسُلَْمَانَ الرِّيحَ غُدُوُّها شَهْرٌ وَرَوَاحهَا شَهْرٌ وَأَسَلَْا لَهُ عَيْنَ الْقِطْر وَمِنَ الْجِنِّ مَنْ يَعْمَلُ بَيْنَ يَدَيْهِ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَمَنْ يَزِغْ مِنْهُمْ عَنْ أَمْرِنَ نُذِقْهُ مِنْ عَذَابِ السَّعِيِ ﴿12﴾.

34/Sebe’:12. Rüzgârı da Süleyman’a (boyun eğdirdik), gidişi bir aylık, dönüşü bir aylık (mesafelerde). Erimiş bakır madenini ona sel gibi akıttık. Onun eli altında rabbinin izniyle iş gören bir kısım cinler (yabancılar) vardı. Onlardan kim bizim buyruğumuzdan sapacak olsa, ona çılgın azabdan tattırırdık.

Ehl-i Kitab’ın Kutsal Kitab’ına göre, (Yahudiler için ‘Tanakh’, Hıristiyanlar için ‘Eski Ahid’) Hz. Süleyman, Sûr Kralı Hiram’ın da desteği ve ortaklığı ile işletmekte olduğu bir deniz filosuna sahipti. Kur’ân’ın bu âyette işaret ettiği gibi, gidişi ve dönüşü birer ay süren deniz ticaret seferleri yapılmaktaydı.

 

Kutsal Kitab, 1. Krallar 9/26-28:

(26) Kral Süleyman Edomlular’ın ülkesinde, Kızıldeniz kıyısında Eylat yakınlarındaki Esyon-Gever’de gemiler yaptırdı. (27) Hiram denizi bilen gemicilerini Süleyman’ın adamlarıyla birlikte Ofir’e gönderdi. (28) Ofir’e giden bu gemiciler, Kral Süleyman’a 420 talant altın getirdiler.

Bu deniz seferlerinde elbette ki gemilerin hareketi için rüzgar gücünden istifade ediliyordu. Âyetteki “Rüzgârı da Süleyman’a (boyun eğdirdik)” ifadesi mecazen bu gerçeği anlatmaktadır. (Bu tefsirin te’yidi için bkz: Kur’ân Mesajı, Muhammed Esed, 21:81, dipnot: 75 ve 21:82, dipnot: 77).

Ayrıca gene Kutsal Kitab’a göre, Hz. Süleyman, babası Hz. Davûd zamanındaki savaşlar sonucunda, ülkeleriyle beraber İsrail topraklarına katılmış bulunan yarı-bedevi putperest yabancıları ağır işlerde angarya çalıştırmıştır.

Kur’ân’ın ‘yabancılar’ anlamında ‘cinler’ diye andığı bu insanlar, başta Kutsal Ma‘bed (Beytu’l-Makdis)’in inşası olmak üzere birçok ağır işlerde istihdam edilmişlerdir.

Kutsal Kitab, 2. Tarihler 2:17-18

(17) Babası Davud’un yaptığı sayımdan sonra, Süleyman da İsrail’de yaşayan bütün yabancılar arasında bir sayım yaptı. Yabancıların sayısı 153 600 kişi olarak belirlendi. (18) Bunlardan 70 000’ine yük taşıma, 80 000’ine dağlarda taş kesme, 3 600’üne de işçileri çalıştırma görevi verildi.

 

Kutsal Kitab, 1. Krallar 5:13-18:

(13) Kral Süleyman angaryasına çalıştırmak üzere bütün İsrail’den otuz bin adam topladı. (14) Sırayla her ay on binini Lübnan’a gönderiyordu. Bir ay Lübnan’da, iki ay evlerinde kalıyorlardı. Angaryasına çalışan adamların başında Adoniram vardı. (15) Süleyman’ın yük taşıyan 70 000, dağlarda taş kesen 80 000 adamı vardı. (16) Ayrıca, işin yürümesini sağlayan ve işçileri yöneten 3 600 görevlisi vardı. (17) İşçiler, kralın buyruğu uyarınca, tapınağın temelini yontma taşlarla atmak üzere ocaktan büyük ve kaliteli taşlar kesip çıkardılar. (18) Süleyman’ın ve Hiram’ın yapıcılarıyla Gevallılar, tapınağın yapımı için taşlarla keresteleri kesip hazırladılar.

 

Aşağıdaki Kur’ân âyeti de benzer tasvirler vermektedir:

 يَعْمَلُنَ لَهُ مَا يَشَاءُ مِنْ مَحَارِيَ وَتَمَاثيلَ وَجِفَان كَالْجَوابِ وَقُدُور رَاسِيَاٍ اعْمَلُو آلَ دَاوُودَ شُكْرًا وَقَلِيل مِنْ عِبَادِي الشَّكُوُر ﴿13﴾.

34/Sebe’:13. Ona dilediği şekilde mâbedler, heykeller, havuz büyüklüğünde tekneler ve sabit kazanlar yaparlardı. “Ey Davud ailesi, şükrederek çalışın” (demiştik). Kullarımdan şükredenler azdır.

Hz. Süleyman’la ilgili aşağıdaki iki ayette geçen ‘cinlerden’ ifadesi de gene ‘yabancılardan’ anlamındadır. Ancak bu âyetler’de tırnak içine aldığımız kelimeler için tercih ettiğimiz tefsirleri, ileride “mu‘cize” bahsini işlerken vereceğiz, inşaallâh!

 

فَلَمَّا قَضَيْنَعَلَيْهِ الْمَوْت مَا دَلَّهُم عَلَى مَوْتِهِ إِلاَّ دَابَّةُ الأَرْضِ تَأْكُلُ مِنسَأَتهُ فَلَمَّا خَرَّ تَبَيَّنتْ الْجِنُّ أَنْ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُ08;نَ الْغَيْب  مَا لَبِثُوا فِي الْعَذَاِ الْمُهِيِ ﴿14﴾.

34/Sebe’:14. Böylece onun (Süleyman’ın) ölümünü takdir ettiğimizde, onlara, “asasını” kemiren “yer kurdu”ndan başka öldüğünü gösteren bir işaret yoktu. Artık o, yere yıkılıp-düşünce, açıkça ortaya çıktı ki, şayet “cinler” “gayb”ı bilmiş olsalardı böylesine aşağılayıcı bir azab içinde kalıp-yaşamazlardı.

وَحُشِرَ لِسُلَيَْانَ جُنُودُه مِنَ الْجِنِّ وَالإِنِْس وَالطَّيرِ فَهُمْ يُوزَعُوَن ﴿17﴾.

27/Neml:17. Süleyman’a ‘cin’den (yabancılardan), ‘ins’den (yerli halktan) [piyade] ve “kuşlar”dan (süvari birliklerinden) oluşan orduları toplandı ve yerlerini aldılar.

قَالَ عِفْريتٌ مِنْ الْجِنِّ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَنْ تَقُومَ مِنْ مَقَامِك وَإِنِّي عَلَيْهِ لَقَوِيّ أَمِينٌ ﴿39﴾.

27/Neml:39. Cinlerden bir “ifrit”: “Sen daha “makam”ından kalkmadan, ben onu sana getirebilirim, gerçekten bunun üzerinde güçlü ve güvenilir  biriyim” dedi.

 

b)   AHQÂF VE CİNN SÛRELERİNDEKİ ‘KUR’ÂN DİNLEYEN CİNLER’: (46:29-32 ve 72:1-19)

Nüzûl Dönemi Arkaplânı

Bu sûrelerin Resulullâh’ın “Tâif Girişimi” dönüşünden sonra (hicretten 3 yıl önce) nazil olduklarına dair rivayetler oldukça sağlam görünmektedirler.  Bu dönemle, hicret arasındaki en önemli olaylar ise; üç yıl peş-peşe Akabe mevkiinde, Medine’lilerle vuku bulan buluşmalar ve onlardan alınan Bey’atlerdir. (Hadis ve sîret kaynaklarındaki cinlerle ilgili rivayetler de tam bu döneme işaret etmektedirler).

 

MEDİNE’DEN İLK İHTİDÂLAR: MÜSLÜMAN OLAN 6 HAZREC’Lİ:

(Sîret Kitaplarından):

Hicretten üç yıl yıl önce, Hz. Peygamber (a.s), Kureyşlilerin gözlerinden uzak, Mînâ yakınlarında kuytu ve içerlek bir yer olan Akabe mevkiinde, geceleyin, Medîne’den haccetmeye gelen 6 Hazrec’liye Kur’ân okumuş, İslâmı tebliğ etmişti.

Hz. Peygamber’in (a.s) bu tebliğine cân ü gönülden katılan bu küçük gurup Medine’ye döndüklerinde kavimlerine heyecanla İslâm’ı tebliğ ettiler:

فَلَمّا قَدِمُوا الْمَدِيَةَ إلَى قَوْمِهِْ ذَكَرُوا لَهُمْ رَسُولَ اللّهِ، وَدَعَوُْمْ إلَى الْإِسْلامِ حَتّى فَشَا فِيهِمْ فَلَمْ يَبْقَ دَارٌ مِنْ دُورِ الْأَنْصارِ إلّا وَفِيهَا ذِكْرٌ مِنْ رَسُولِ اللّهِ.

(Bu altı kişi) Medine’ye kavimlerine döndüklerinde, onlara (Medine’lilere) Allah Resûlü’nü anlattılar ve İslâm’a davet ettiler. Öyle ki, Ensar evlerinden, Resûlullâh’dan bahsedilmeyen bir tek ev kalmadı. (İbn Hişâm, 1/429)

Bu ilk 6 Medine’li ile yapılan buluşmanın Mekke’lilere karşı tam bir gizlilik içerisinde gerçekleştiğini, bu olaydan bir ve iki sene sonra yapılan I. ve II. Akabe Bey’atlerine ait rivayetlerden anlıyoruz. Çünkü, Şâm’a giden Kureyş ticaret kervanlarının yol kavşağında bulunan Medine’lilerin Müslüman olmaları, Kureyş toplumu için en büyük tehdit / tehlike idi ve Kureyş buna asla izin vermezdi.

Bu gizliliğin derecesini aşağıda verdiğimiz tarihî alıntılar göstermektedir:

 

II. AKABE BEY’ATİ

Sîret kaynaklarından alıntıladığımız aşağıdaki pasajlar; 2. Aqabe Bey‘ati’nin önemini ve bu bey’at esnasında Medine’lilerle kurulan ilişkilerin Kureyş’ten nasıl gizlenmeye çalışıldığını belgelemektedirler:

فرحل إليه منا سبعون رجلا حتى قدموا عليه في الموسم، فواعدناه شعب العقبة، فاجتمعنا فيه من رجل ورجلين حتى توافينا عنده، فقلنا: يا رسول الله علام نبايعك ؟ قال: (… وعلى أن تنصروني إذا قدمت عليكم يثرب، تمنعوني مما تمنعون منه أنفسكم وأزواجكم وأبناءكم …).

Hac Mevsiminde Resûlullâh’la (a.s) buluşmak üzere Medine’den 70 kişi yola çıktık. Akabe’de buluşacaktık. Oraya birer-ikişer gelerek Peygamber’in huzurunda toplandık. “Yâ Resulallâh, hangi konuda sana bey’at edeceğiz?” dedik. Buyurdu ki: “Yesrib’e, aranıza geldiğimde, bana yardım edeceğinize; kendinizi, hanımlarınızı, çocuklarınızı koruduğunuz gibi beni de koruyacağınıza söz vereceksiniz!”

فنمنا تلك الليلة مع قومنا في رحالنا حتى إذا مضى ثلث الليل خرجنا من رحالنا لميعاد رسول الله (ص) نتسلل تسلل القطا مستخفين حتى اجتمعنا في الشعب عند العقبة، ونحن ثلاثة وسبعون رجلا، ومعنا امرأتان من نسائنا (…) فاجتمعنا في الشعب ننتظر رسول الله (ص).

قال العباس بن عبادة بن نضلة الانصاري … : (يا معشر الخزرج، هل تدرون علام تبايعون هذا الرجل؟) قالوا: نعم. قال: (إنكم تبايعونه على حرب الاحمر والاسود من الناس…)

(…) Kavmimizle beraber o gece çadırlarımızda uyuduk. Gecenin üçte-biri geçtikten sonra, Resûlullâh’la (a.s) buluşmak üzere çadırlarımızdan çıktık. Güvercin sıvışmasıyla,  gizli-gizli Akabe mahallinde toplandık. 73 kişiydik ve beraberimizde 2 de kadın vardı.

(Akabe’de Resûlullâh’ı beklerken) Ensar’dan Abbas b. ‘Ubâde dedi ki: “Ey Hazrec’liler! Bu adamla (Resûlullâh’la) nasıl bir sözleşme yapıyor olduğunuzun farkında misiniz?” “Evet” dediler. Abbas devam etti: “Ahmer ve esved’le (beyaz ve siyahla: cümle âlemle) savaşmayı göze almak pahasına ona bey’at ediyorsunuz.”

 

فلما بايعنا رسول الله (ص) صرخ الشيطان من رأس العقبة بأنفذ صوت سمعته قط: يا أهل الجباجب! هل لكم في مُذَمَّم والصباء معه قد اجتمعوا على حربكم؟ فقد حالفه الذين يسكنون يثرب. فقال رسول الله (ص): هذا أزب العقبة، هذا ابن أزيب، استمع أي عدو الله، أما والله لافرغن لك. ثم قال رسول الله (ص): ارفضوا إلى رحالكم. واجتمع الملا من قريش عند صرخة إبليس، فعظم الامر بين المشركين والانصار حتى كاد أن يكون بينهم قتال: ثم إن أبا جهل كره القتال في تلك الايام فقال: يا معشر الاوس والخزرج أنتم إخواننا وقد أتيتم أمرا عظيما، تريدون أن تغلبونا على صاحبنا. (…) قال: وبعضنا ينظر إلى بعض. (…) أنهم أتوا عبد الله بن أبي ابن سلول فقالوا له مثل ما ذكر كعب من القول، فقال لهم: والله إن هذا لامر جسيم، ما كان قومي ليتفوقوا علي مثل هذا وما علمته. قال: فانصرفوا عنه.

(…) Resûlullâh’la bey‘atleştiğimizde Akabe tepesinden şeytan (bir adam) daha önce hiç tanık olmadığım keskin bir sesle şöyle haykırmaya başladı: “Ey çadırlarında uyuyan insanlar (Mekke’liler)! Müzemmem’le beraberindeki Sâbiler’in (Hz. Peygamber ve Müslümanları kasdediyor) sizinle savaşmak üzere toplantı düzenlediklerinden haberiniz var mı? –Yesrib’lilerle aleyhinizde anlaşma yapıyorlar!” Resulullâh (a.s) “Bu, İbn Uzeyb’dir!” dedi ve “Dinle ey Allah düşmanı! Şimdi senin hakkından geleceğim!” diye onu (muhbiri) tehdit ettikten sonra, Medineli Müslümanlara, “Hemen konak yerlerinize dağılınız!” buyurdu.

O İblisin seslenmesi üzerine Kureyşliler konak yerlerinden çıkıp toplandılar. Medine’lilerle Kureyş arasında öyle bir gerilim oldu ki, neredeyse savaş çıkacaktı. Ebu Cehil böyle bir günde savaş çıkmasından çekinerek şöyle seslendi: “Ey Evs, ey Hazreç! Bizim kardeşlerimiz (dostlarımız) olduğunuz halde çok yanlış bir işe girişiyorsunuz! Bizim adamımızla (Muhammed’le) bize üstün gelmeyi mi hedefliyorsunuz?”

(…) Biz (bey’at edenler) göz uçlarıyla birbirimizi izliyorduk. (…) Sonra (Kureyş) Abdullah b. Ubeyy’e giderek konuyu bir kere de ondan sordular. (Olaydan habersiz bulunan) Abdullah b. Ubey (kendisine olan güvenle) Kureyş’e şöyle teminat verdi: “Hayır vallâhi, bu çok büyük bir iş!.. Kavmim (Medine’liler), benim bilgime başvurmadan böyle bir iş üzerinde asla ittifak yapmaz!..”. Kureyş ondan ayrıldı.

 

ونفر الناس من منى، فتنطس القوم الخبر، فوجدوه قد كان. وخرجوا في طلب القوم، فأدركوا سعد بن عبادة بأذاخر، والمنذر بن عمرو، وكلاهما كان نقيبا. فأما المنذر فأعجز القوم، وأما سعد فأخذوه فربطوا يديه إلى عنقه بنسع رحله، ثم أقبلوا به حتى أدخلوه مكة يضربونه ويجذبونه بجمته وكان ذا جمة وشعر كثير.

قال سعد: (…) فوالله إني لفي أيديهم يسحبونني إذا أوى إلى رجل ممن كان معهم (هو أبو البختري). فقال: ويحك: أما بينك وبين أحد من قريش جوار ولا عهد؟ قلت: بلى والله ولقد كنت أجير لجبير بن مطعم بن عدي تجارة، وأمنعهم ممن أراد ظلمهم ببلادي، وللحرث بن حرب بن أمية. قال: ويحك، فاهتف باسم الرجلين، واذكر ما بينك وبينهما. ففعلت وخرج ذلك الرجل إليهما فوجدهما في المسجد عند الكعبة فقال لهما: إن رجلا من الخزرج الان يضرب بالابطح ليهتف بكما ويذكر أن بينه وبينكما جوارا. قالا: ومن هو؟ قال: سعد بن عبادة. قالا: صدق والله إن كان ليجير لنا تجارنا ويمنعهم أن يظلموا ببلده. قال: فجاء فخلصا سعدا من أيديهم، فانطلق.

İnsanlar Mînâ’dan ayrılmaya başlamışlardı. Kureyş haberi araştırınca doğru olduğuna kanaat getirdi. (Bey’at eden) insanları yakalamak için takibe çıktılar. Ezâhir mevkiinde, Sa‘d b. ‘Ubâde ile Munzir b. ‘Amr’a yetiştiler. Her ikisi de “temsilci seçilen”lerden (naqîb’lerden) idiler. Takipçiler Munzir’i ellerinden kaçırdılar. Fakat Sa‘d b. ‘Ubâde’yi yakalamışlardı. Hayvanının yuları ile ellerini boynuna bağladılar ve geri döndürdüler. Döve döve ve uzun saçının perçeminden çeke çeke, Mekke’ye getirdiler.

Devamını bizzat Sa‘d b. ‘Ubâde şöyle anlatıyor:

(…) Ellerindeydim, beni sürüklüyorlardı. Onlardan birine sığındım. O adam (ki bu, Ebu’l-Bahterî idi) bana “Yazık! Seninle Kureyş’ten herhangi birisi arasında bir himaye ahdi yok mu?” diye sordu. Ben “Evet, var!” dedim. “Ben Cübeyr b. Mut’im’le, Haris b. Harb’i, memleketimizde ticaret yaparlarken, haksızlık etmek isteyenlere karşı korumuştum” deyince, Ebu’l-Bahterî “Sen bu iki adamın isimlerini söyle ve aranızda olanları anlat!”dedi. Dediğini yaptım.

Ebu’l-Bahterî gidip, o iki insanı Kabe’nin yanında, Mescidu’l-Haram’da buldu ve “Şu an Ebtah’da dövülmekte olan Hazrec’li bir adam, ikinizle kendi arasındaki bir himaye ahdinden bahsediyor!” dedi. “Kimmiş o?” diye sordular. O, “Sa’d b. Ubâde!” deyince, onlar “Vallahi doğrudur! Biz tüccar iken, onun memleketinde bize haksızlık etmek isteyenlere karşı o bizi korumuştu” dediler. Gittiler; Sa’d’ı onların ellerinden kurtardılar. Sa’d yoluna devam etti.

SONUÇ: Hz. Peygamber’in (a.s) hicretinden önce, Medine’lilerle ilişkiler hep gizli tutulmuştur.  Bu hususu akılda tutmalıyız!

 

 

BİR USÛL HATIRLATMASI – SÜNNETULLÂH:

Her varlığa kendi nefislerinden (türlerinden) peygamber gönderilmesi ilâhi sünnettir: (Beşer’e,  beşer peygamber; meleklere, melek peygamber; “cinlere” cin peygamber..)

(9/Tevbe:128) نْفُسِ;ُمِنْ رَسُولٌ جَاءَكُم لَقَدْ: … Size “nefislerinizden bir Peygamber” gelmiştir!..

 

وَمَا مَنَعَ النَّاسَ أَنْ يُؤْمِنُ إِذْ جَاءَهُم الْهُدَى إِلاَ أَنْ قَالُوا أَبَعَثَ اللَّهُ بَشَرًا رَسُولًا ﴿94﴾

17/İsrâ:94. Kendilerine hidayet geldiği zaman insanları inanmaktan alıkoyan şey, onların: “Allâh”, elçi olarak bir beşer mi gönderdi?” demelerinden başkası değildir.

قُلْ لَوْ كَانَ فِي الْأَرْ مَلاَئِكةٌ يَمْشُون مُطْمَئِِّينَ لَنَزَّلنَا عَلَيْهِْ مِنَ السَّمَ;ِ مَلَكًا رَسُولًا ﴿95﴾

17/İsrâ:95. De ki: “Eğer yeryüzünde (insanlar değil de) melekler iskân etmiş geziyor olsaydılar, biz de onlara elbette semâdan melek elçi gönderirdik.”

 

KUR’ÂN DİNLEYEN ‘CİNLER = YABANCILAR’

Artık, Ahqâf ve Cin Sûrelerinde anılan “Kur’ân dinleyen cinler”in, O’nunla aynı nefisten bir gurup ‘Yabancı’ insanlar olduğunu kabullenmek durumundayız. Geriye “Hangi yabancılar?” sorusunun cevabını aramak kalıyor. Zira ‘cinn’ kelimesinin; hem ‘gerçek anlamıyla yabancı’lar, hem de ‘kimlikleri açıklanmak istenmeyen yabancı’lar (x şahsı/şahısları) için kullanılmakta olduğunu biliyoruz.

Bazı çağdaş Müslüman müfessirler, hadis ve sîret kitaplarındaki rivayetlere dayanarak, bu ‘yabancılar’ın Nasîbîn (Nusaybîn) veya Musul-Nineva halkından bazı yabancılar olduğuna hükmetmişlerdir. Bu müfessirler, hadislerde anılan bu beldelerin halkından bir gurup insanın, hicretten önceki bir tarihte, Hz. Peygamber’e rastlamış ve ondan Kur’ân dinledikten sonra beldelerine dönmüş olabileceğini düşünmektedirler.

Bu yorum için bakınız:

  • § The Holy Qur’ân, Malik Ghulam Farîd, 1969, Rabwah-Pakistan, not: 2733 ve 3137 [s.1016, 1187].

(Bu tefsir,  www.alislam.org/quran/  sitesinin “Short Commentary in English” linkinden ‘pdf’ formatıyla indirilebilmektedir).

  • § Kur’ân Mesajı, Muhammed Esed, İşaret Yay. 2002, İstanbul, 72:1, not:1 ve EK III. (Esed, buradaki açıklamasının henüz kesinleşmemiş bir görüş olduğu hatırlatmasını da yapmaktadır).

Biz ise; yukarıda verilen Nusaybîn veya Nineva’lı ‘yabancılar’ yorumunun da doğru olabileceğine ihtimal vermekle beraber, başka bazı çağdaş Müslüman ilim adamlarının kabul ettikleri bir yoruma katılarak, “Kur’ân dinleyen bu ‘yabancılar’”ın Medine’li ilk muhtediler olabileceğini düşünüyoruz. Zira, Kur’ân’ı dinleyen ve Peygamber’i (a.s) anlayan bu ‘yabancılar’ın, Nusaybin veya Nineva gibiArab dili ve kültürüne yabancı bir çevre’den ziyade, Hicâz, Necd veya Yemen gibi Arab kültürünün hakim olduğu bir çevreden olmaları daha muhtemel görünüyor. Yukarıda verdiğimiz tarihî bilgiler de bu ‘Medine’li ilk muhtediler’ tercihimizi daha da güçlendirmektedir.

Katıldığımız bu yorum için bakınız:

  • § Min Mefâhîmi’l-Qur’ân – Fî’l-Aqîde ve’s-Sulûk, Muhammed el-Behiy, 1973, Mısır, s.133 vd.; [Bu kitap, Yöneliş Yayınevi tarafından “İnanç ve Amelde Kur’ânî Kavramlar” adıyla Türkçe’ye çevrilmiştir].
  • § Tefsîru Sûreti’l-Cinn, Muhammed el-Behiy, Neşr.: Dâru’l-Fikr, tsz.;
  • § The Holy Qur-an, Dr. Zohurul Hoque, 2000, India, s.1024‑1025;
  • § Exposition of Quran, Ghulam Ahmad Parwez,  www.tolueislam.com/Parwez/expo/exposition.htm .

 

 

YAYGIN CİN İNANCININ ÎTİKADÎ YÖNÜ:

Et-Tahrîr ve’t-Tenvîr isimli değerli tefsirin sahibi Tunus’lu Âlim Muhammed Et-Tâhir İbn ‘Âşûr’dan:

  • (…) وأما ما يروى في الكتب من أخبار جزئية في ظهورهم للناس وإتيانهم بأعمال عجيبة فذلك من الروايات الخيالية. وإنا لم نلق أحداً من أثبات العلماء الذين لقيناهم من يقول: إنه رأى أشكالهم أو آثارهم؛ وما نجد تلك القصص إلاّ على ألسنة الذين يسرعون إلى التصديق بالأخبار أو تغلب عليهم التخيلات.

Cinlere (yaygın anlamda) inanmak konusu, İslâm îtikadının esaslarından değildir. Bundan dolayı, bu türden muayyen varlıkların varlığını inkâr edenleri ‘tekfir’ edemeyiz. Çünkü bunların gerçeklikleri, kat’î delillerle ispatlanamamaktadır.

(…) Bazı kitaplarda, bunların (cinlerin) insanlara göründüklerine ve acaip işler yaptıklarına dair yapılan rivayetler “hayal ürünü” şeylerdir. Gerçek ilim adamlarından, bizzat cinleri veya etkilerini gördüklerini iddia eden kimseye rastlamadık. Bu hikâyeleri, ancak bu tür gariplikleri kabullenmeye müsait veya hayal gücü geniş olan insanların lisanından elde etmekteyiz.

 

46/Ahqâf Sûresi: 29-32 Âyetleri:

29. âyetteki ‘cinler’ karşılığında ‘yabancılar’ koymamız halinde herhangi bir müşkül kalmamaktadır. Bu ‘yabancılar’ın kimliği ise “Cin Sûresi”nde bahsi geçen ‘yabancılar’la aynı olduğundan, aşağıda, Cin Sûresi’nin tefsirinde daha detaylı ele alınacaktır. Şimdilik bu üç âyetin meâllerini  vermekle yetiniyoruz:

 وَإِذْ صَرَفْنَ إِلَيْكَ نَفَرًا مِنْ الْجِنِّ يَسْتَمُِونَ الْقُرْآ ن َ فَلَمَّا حَضَرُوه قَالُوا أَنْصِتُا فَلَمَّا قُضِيَ وَلَّوْا إِلَى قَوْمِهِْ مُنْذِرِنَ ﴿29﴾.

46/29. Hani “yabancılardan bir gurub”u, Kuran dinlemek üzere sana yönlendirmiştik. Huzura geldiklerinde, “Dinleyin!” demişlerdi. (Tebliğ) bitirilince de kendi kavimlerine uyarıcılar olarak dönmüşlerdi.

قَالُوا يَا قَوْمَنَإِنَّا سَمِعْنَ كِتَابًا أُنْزِلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَى مُصَدِّقا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ وَإِلَى طَرِيقٍ مُسْتَقِمٍ ﴿30﴾.

46/30. Dediler ki: “Ey kavmimiz, biz, Mûsâ’dan sonra indirilen, kendinden öncekileri doğrulayan bir kitap dinledik; hakka ve doğru yola hidayet etmekte…”

يَا قَوْمَنَ أَجِيبُو دَاعِيَ اللَّهِ وَآمِنُو بِهِ يَغْفِرْ لَكُمْ مِنْ ذُنُوبِكمْ وَيُجِرُْمْ مِنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ ﴿31﴾.

46/31. “Ey kavmimiz, Allah’ın davetçisine icabet edin ve O’na inanın ki (Allah) günahlarınızı bağışlasın ve sizi acı bir azabdan korusun.”

 

72. CİNN SÛRESİ

Giriş: Kıraatlar Meselesi

 

Cinn Sûresi’nin âyet âyet tefsirine geçmeden önce, sûre içindeki kıraat farklarından bahsetmek ve doğru kıraat tercihlerine işaret etmek zorundayız. Aksi halde hangi âyetlerin, kimin sözü olarak alınacağı konusunda sıkıntılar yaşanır. Sûrede, bizi tefsir yönünden ilgilendiren bu önemli husus, 3. ilâ 12. âyetlerin başlarındaki toplam 12 adet  (انَّ)’nin ‘hemze’lerinin ‘üstün’ mü, ‘esre’ mi okunacağı konusudur. Zirâ bu farklı okunuşlar, başına geldiği âyetlerin (sözlerin) sahibini ve i‘rabını değiştirmektedir. Ancak arabca bilmeyen okuyucuyu gözeterek bu konunun uzmanca tartışmasını şimdilik bir tarafa bırakıyoruz.

Uzmanlarınca meâlimizdeki tercihimizin anlaşılması için yalnızca iki hususa işaret etmekle yetineceğiz:

  • § Bizim mushafımızdaki imlâya göre (yani, Âsım Kıraatı – Hafs Rivâyeti’ne göre) bu 12 âyetin başlarındaki bütün (انَّ)’lerin hemzeleri ‘üstün’ olarak harekelenmiştir (أَنَّ şeklinde). Oysa ki, diğer meşhur kıraat sahibi alimler bu tercihe itiraz etmişler ve bu takdirde bazı âyetlere doğru mânâ verilemeyeceğini savunmuşlardır.

(أَنَّ): عطفا على مرفوع “أوحى”. (…) وعُورِضَ بأن أكثرها لا يصح دخوله تحت معمول “أوحى”، وهو ما كان فيه ضمير المتكلم نحو “لمسنا” …

  • § Kıraat âlimlerinden Ebû Ca‘fer’e göre, anılan on-iki âyetten 3., 4. ve  6. âyetlerin başındakiler (أَنَّ) yani ‘üstünlü’, geri kalan dokuz âyetin başındakiler (إِنَّ) yani ‘esreli’ okunmalıdır. Biz de 3-12. âyetlerde bu görüşü esas aldık. 19. âyette ise Nafi‘ ve Ebû Bekr’in okuyuşlarına uygun olarak (إِنَّ) şeklinde ‘esreli’ okunuşu tercih ettik.  Metni bu kıraatler kabulûne göre harekeledik ve anlamlandırdık.

 

CİNN SÛRE’SİNİN MEÂLİ

Rahmân, Rahîm Allâh adına

 

 

قُلْ أُوحِيَ إِلَيَّ أَنَّهُ اسْتَمَع نَفَرٌ مِنْ الْجِنِّ فَقَالُو إِنَّا سَمِعْنَ قُرْآنًا عَجَبًا ﴿1﴾.

72/1. De ki: Bana vahyolundu ki: “bir grup1 yabancı2 (Kur’ân’ı) dinledikten sonra (kavimlerine gidip3) şöyle dediler: “Doğrusu biz, hayranlık uyandıran bir Kur’ân dinledik.”

1.Arapça ‘nefer’ kelimesi 1 ilâ 10 arasındaki herhangi bir rakam için kullanılmaktadır. Bu da, bir sonraki  notta verilecek olan ve tarihçilerce sayıları 6 olarak zikredilen Medine’li ilk muhtedilere uygun düşmektedir.

2.İlk Akabe Bey‘ati’nden bir yıl önce, (hicretten 3 yıl önce) gene Akabe’de, Hz. Peygamber’den Kur’ân dinledikten sonra Müslüman olan 6 Hazreclinin, Medine’ye vardıktan sonraki faaliyetlerini –Hz. Peygamberin (a.s) bu ilişkilerde gözettiği gizliliğe riayetle, “bir gurup yabancı” diye anarak–  anlatan âyetlerle karşı karşıyayız. Akabe’de Medine’li bir guruba yapılan bu ilk tebliğin ve bundan sonraki iki
bey‘atin (1. ve 2. Akabe Bey‘atlerinin) tam bir gizlilik içerisinde
yapıldıklarını sîret yazarları önemle belirtirler. Anılan ilk altı Müslümanın Medine’deki tebliğ faaliyetleri sayesinde “hemen hemen her evde Resûlullâh’dan (a.s) bahsedildiği” kaydedilir (Yukarıda verildi).

Medine’de devam eden böylesi bir faaliyetten İslâm’ı boğmaya çalışan Kureyş’lilerin haberdar edilmeleri tehlikeli olacaktı; fakat isim verilmeden faaliyetin anlatılması Müslümanların şevkini arttıracak nitelikte idi. Allâh da böyle yapmıştır. 

3.Ahqâf (46): 29 âyeti, Kur’ân dinleyen bu topluluğun, “kavimlerine uyarıcılar olarak” döndüklerini açıkça ifade etmektedir.

يَهْدِي إِلَى الرُّشْد فَآمَنَّ بِهِ وَلَنْ نُشْرِكَ بِرَبِّن ا أَحَدًا ﴿2﴾.

72/2. “O (Kuran), ‘gerçeğe/doğruya’ hidayet etmektedir. Biz de ona inandık. Ve Rabbimize asla kimseyi ortak koşmayacağız.

وَأَنَّه تَعَالَى جَدُّ رَبِّنَا مَا اتَّخَذَ صَاحِبَة وَلاَ وَلَدًا ﴿3﴾.

72/3. “Ve Rabbi’mizin şanı yücedir. O, ne bir eş edinmiştir, ne de bir çocuk4

4.Giriş niteliğindeki ilk iki âyetten hemen sonra, bu ayetle Hıristiyanlığın en temel batıl inancının (“Allâh’ın eş ve çocuk edinmesi”nin) reddedildiğine bakılırsa, Medîne’de bazı Hıristiyanların bulunduğu, bunların temel inançlarının Medine’lilerce bilindiği ve bazı dinî konularda bunlara başvurulduğu anlaşılmaktadır.

Nitekim, Medîne’de, Bizans asıllı bir anneden doğmuş, Hıristiyanlığı benimsemiş ve ‘Râhib’ ünvanıyla anılmakta olan Ebû Âmir isimli nüfûzlu bir Evs’li lider, kabilesinden bir grubu da kendi yanına çekebilmiştir. Bu zat (Ebû Âmir er-Râhib), Hz. Peygamber’in Medine’ye hicretinden sonra, Peygamber’e tahammül edemeyerek bir gurup taraftarıyla beraber Medine’yi terk etmiş, ölünceye kadar İslâm düşmanlarını (Kureyşlileri, Hayber Yahudilerini, bedevi kabileleri ve hatta Bizans kıralını) Müslümanlara karşı kışkırtmıştır.  Uhud Savaşında müşriklerin safında Müslümanlara karşı savaşa katılan Ebû Âmir, aynı savaşta Müslümanların safında savaşarak şehid düşen “ğasîlu’l-melaike (meleklerin yıkadığı)” Hanzala’nın da öz babasıdır. Hicretin 9. yılında Kubâ’da, sonraları “Dırâr Mescidi” diye anılan “nifak yuvası” mescidi de bu Ebû Âmir er-Râhib’in Medine’deki münafık taraftarları inşa etmiştir.

İşte bu Evs’li liderin, hicretten önce Hıristiyanlık konusunda Medine’de etkili olduğu anlaşılmaktadır. (Bkz: Ibn Kesîr, Tefsîr 9/107 âyeti tefsiri : “[Ebu Âmir er-Râhib] cahiliye döneminde Hıristiyan olmuştu ve Ehl-i Kitab’ın ilimlerini okurdu ve cahiliye döneminde o dinde bir ibadeti vardı).

Ayrıca Medîne’liler, beraber yaşamakta oldukları üç Yahudi kabilesinden dolayı Yahudilik hakkında da bir miktar bilgi sahibi idiler. (46:30 âyeti buna delalet etmektedir).

وَأَنَّه كَانَ يَقُولُ سَفِيهُن ا عَلَى اللَّهِ شَطَطًا ﴿4﴾.

72/4. “Doğrusu bizim beyinsizlerimiz, Allah’a karşı ‘bir sürü saçma şeyler’ söylemekteydiler.

وَإِنَّا ظَنَنَّا أَنْ لَنْ تَقُولَ الإِنسُ وَالْجِنُ عَلَى اللَّهِ كَذِبًا ﴿5﴾.

72/5. [Biz ise, ‘ins u cinn’in (hiç kimsenin) Allah’a karşı asla yalan söyleyemeyeceğini zannediyorduk] 5.

5.Bu cümle, bir parantez-içi (i‘tiraziyye) cümlesi olarak okunmalıdır. 4. ve 6. âyetler konu bütünlüğünü sürdürmektedirler.

 

وَأَنَّه كَانَ رِجَالٌ مِنْ الإِنسِ يَعُوذُوَ بِرِجَال مِنْ الْجِنِّ فَزَادُو ُمْ رَهَقًا ﴿6﴾.

72/6. “Şu gerçek de var: İnsden (bizden) bazı kimseler6, cinn’den (yabancı7) bazı kimselere sığınırlardı (bilgisine baş vururlardı) da, bu onların8 sapkınlıklarını arttırırdı.”

6.Bu âyette iki defa geçen (Ricâl: adamlar / kimseler) kelimesinin, insan (beşer) cinsi için kullanıldığı dikkate alınırsa, Kur’ân dinleyen bu cinlerin beşer kimliği bir kere daha öne çıkar.

7.Bu Hıristiyanlar, bazı tarihçilerin Medine’de varlığını kabul ettikleri misyoner Hıristiyanlar olabilecekleri gibi (Bkz: Cevâd Ali, El-Mufassal fî Târîhi’l-‘Arab Qable’l-İslâm, C.6, s.602-603), 4. notta bahsi geçen Ebû Âmir er-Râhib ve çevresindeki bir gurup Medîne’li Hıristiyan da olabilir.

Evs ve Hazrec kabileleri arasındaki ezelî düşmanlık ve sürekli savaşlar hatırlanırsa, Hazrec’den olan bu ilk İslâm tebliğcilerinin Evs’li olan Ebû Âmir ve benzerlerinden “yabancılar (kendilerinden olmayan anlamında)” diyerek bahsetmeleri anlaşılır bir durumdur.

8.Bu müphem zamir; hem ‘başvuranlar’ı, hem de ‘başvurulanlar’ı (her ikisini) kasdediyor olabilir.

 

وَإِنَّهمْ ظَنُّوا كَمَا ظَنَنتُم أَنْ لَنْ يَبْعَثَ اللَّهُ أَحَدًا ﴿7﴾.

72/7. “[Ve onlar da, sizin zannettiğiniz gibi, Allâh’ın hiç kimseyi ba‘s etmeyeceğini9 zannediyorlardı:”]

9.“Ba‘s etmek” fiili; hem “peygamber göndermek”, hem de “ölümden sonra diriltmek” anlamını ifade ediyorsa da, sûrenin bağlamından burada kasdedilenin “peygamber göndermek” olduğu kuvvet kazanmaktadır. Hıristiyanlarda –bilindiği gibi– Hz. İsâ’dan sonra herhangi bir peygamber beklentisi reddedilmiştir. Bu Hıristiyanî inanç müşriklerin peygamberliği reddedişleriyle şeklen örtüşüyordu. Bu da, İslâmî tebliğe karşı çıkışlarında müşrikleri te’yid ediyor, yani sapkınlıklarını arttırıyordu.

Bu âyet de, 5. âyette olduğu gibi bir parantez-içi (i‘tiraziyye) cümlesi olarak okunmalıdır.

 

وَإِنَّا َمَسْنَا السَّمَاَ فَوَجَدَْاهَا مُلِئَتْ حَرَسًا شَدِيدًا وَشُهُبً  ﴿8﴾.

72/8. ‘Ve [zaman oldu] biz semayı yokladık da onu şiddetli muhafızlar ve alevlerle dolu bulduk10.

وَإِنَّاُنَّا نَقْعُدُ مِنْهَا مَقَاعِد لِلسَّمْ فَمَنْ يَسْتَمِع الآنَ يَجِدْ لَهُ شِهَابًا رَصَدًا ﴿9﴾.

72/9. ‘Ve doğrusu biz ondan dinlemek için bazı mevkilere otururduk, fakat şimdi her kim dinleyecek olursa kendisini bekleyen bir alev buluyor.’

وَإِنَّااَ نَدْرِي أَشَرٌّ أُرِيدَ بِمَنْ فِي الأَرْضِ أَمْ أَرَادَ بِهِمْ رَبُّهُم رَشَدًا ﴿10﴾.

72/10. ‘Doğrusu bilmiyoruz; yeryüzünde olanlara bir kötülük mü murad edildi, yoksa Rableri kendileri için doğruya iletici (bir hayır) mı diledi?’

10.  Yukarıda, üç ayette verilen sözlerin (8. 9. ve 10 âyetler), ilâhî vahiy konusunda kendilerine başvurulan diğer “yabancılar”ın (Hıristiyanların) ifadeleri olduğu anlaşılmaktadır: 8. ve 9. âyetlerde, neden vahiy’le irtibat kuramadıklarının (neden artık resûl gelmeyeceğinin) kendi hurafelerince izahı yapılmaktadır. Ehl-i Kitâb’ın ‘Kutsal Kitab’ında, tabiî gök olaylarının buna benzer hurâfî şekillerde yorumlandığının örnekleri çoktur. (Mesalâ Bkz: Kutsal Kitap, 2. Samuel 22/8; Eyüp 26/11 ). Dolayısıyla bu ifadeler (8. ve 9. âyetler) Kur’ân’ın onayladığı iddialar olmayıp onların batıl inançlarının kendi ağızlarından aktarımıdır. 10. âyette ise, aynı bâtıl sahiplerinin, muhataplarının hüsn-ü zannını kazanmaları ihtiyacıyla nasıl sûret-i hak’dan ifadeler sarfettikleri görülmektedir. (Sözde bir tevazu ve Allâh’ın ilmine havale, gibi).

Değerli müfessir Râzî’nin (v.606 H.), bu ve benzeri ifadelerin Kur’ân tarafından onaylandığını kabullendikten sonra, bu iddiaları savunmak için ne kadar zorlandığını ve nasıl tekellüflü te’villere başvurduğunu görmek için bkz: 67/Mulk: 5. âyeti tefsiri.

Bundan sonraki, aşağıda gelecek beş âyetin, Kur’ân vahyini tebliğ eden yabancıların (muhtedilerin) sözleri olduğu anlaşılmaktadır:

 وَإِنَّاِنَّا الصَّالُِونَ وَمِنَّا دُونَ ذَلِكَ كُنَّا طَرَائِق  قِدَدًا ﴿11﴾.

72/11. “Ve gerçek şu ki, bizden iyiler de var, bunun aşağısında olanlar da. – Biz türlü türlü yollara sapanlar olmuşuz.

وَإِنَّاَنَنَّا أَنْ لَنْ نُعجِزَ اللَّهَ فِي الأَرْضِ وَلَنْ نُعْجِزَ ُ هَرَبًا ﴿12﴾.

72/12. “Biz, (artık) yeryüzünde Allâh’ın takdirinden asla kaçıp kurtulamayacağımızı yakinen anladık.

وَإِنَّاَمَّا سَمِعْنَ الْهُدَى آمَنَّا بِهِ فَمَنْ يُؤْمِنْ بِرَبِّه 16; فَلاَ يَخَافُ بَخْسًا وَلاَ رَهَقًا ﴿13﴾.

72/13.  “Biz, Hidayet (rehberi Kur’ân)’ı işitince, ona inandık. Artık kim Rabb’ine inanırsa, o ne bir zarara  uğrayacağından korkar ve ne de bir haksızlığa.

وَإِنَّاِنَّا الْمُسْلمُونَ وَمِنَّا الْقَاسُِونَ فَمَنْ أَسْلَمَ فَأُوْلَِكَ تَحَرَّوا رَشَدًا ﴿14﴾.

72/14. “Ve elbette bizden (Allah’a) teslim olanlar da var, zulmedenler de. Teslim olanlar, ‘gerçeği ve doğruyu’ araştırıp-bulanlardır.

وَأَمَّا الْقَاسُِونَ فَكَانُو لِجَهَنّمَ حَطَبًا ﴿15﴾.

72/15. “Zulmedenler ise, cehenneme odun olmuşlardır.”

On beşinci âyetle, Kur’ân’ın “Peygamber’i dinleyip kavimlerine tebliğe giden” yabancılar hakkındaki “vahiy” sona ermektedir.

Bundan sonrasında, sûrenin sonuna kadar (28. âyete kadar) artık Allah konuşmaktadır:

 وَأَلَّواسْتَقَاُوا عَلَى الطَّرِيَةِ لأَسْقَي نَاهُمْ مَاءً غَدَقًا ﴿16﴾.

72/16. Eğer onlar yollarında ‘dosdoğru bir istikamet tuttursalardı’, mutlaka Biz onlara bol miktarda su içirirdik (tükenmez bir rızık ve nimet verirdik).

لِنَفْتَِهُمْ فِيهِ وَمَنْ يُعْرِضْ عَنْ ذِكْرِ رَبِّهِ يَسْلُكْ ُ عَذَابًا صَعَدًا ﴿17﴾.

72/17. Kendilerini bununla denemek için… Kim Rabbinin zikrinden yüz çevirirse, (Allâh), onu ‘gittikçe şiddeti artan’ bir azaba sürükler.

وَأَنَّ الْمَسَا ِدَ لِلَّهِ فَلاَ تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَدًا ﴿18﴾.

72/18. Şüphesiz mescidler (yalnızca) Allâh’a aittir. Öyleyse, Allâh ile beraber başka hiç bir varlığa kulluk etmeyin.

وَإِنَّه لَمَّا قَامَ عَبْدُ اللَّهِ يَدْعُوهكَادُوا يَكُونُو َ عَلَيْهِ لِبَدًا ﴿19﴾.

72/19. Şu bir gerçek ki, Allah’ın kulu (Muhammed), O’na dua için kalktığında, onlar (müşrikler) neredeyse çevresinde keçeleşeceklerdi.

قُلْ إِنَّمَا أَدْعُو رَبِّي وَلاَ أُشْرِكُ بِهِ أَحَدًا ﴿20﴾.

72/20. De ki: “Ben gerçekten, yalnızca rabbime dua ediyorum ve O’na hiç kimseyi/şeyi ortak koşmuyorum.”

قُلْ إِنِّي لاَ أَمْلِكُ لَكُمْ ضَرًّا وَلاَ رَشَدًا ﴿21﴾.

72/21. De ki: “Doğrusu ben, sizin için ne bir zarar, ne de bir yarar (irşad) sağlayabilirim.”

قُلْ إِنِّي لَنْ يُجِيرَني مِنْ اللَّهِ أَحَدٌ وَلَنْ أَجِدَ مِنْ دُونِهِ مُلْتَحَ ًا ﴿22﴾.

72/22. De ki: “Muhakkak beni Allâh’dan (gelebilecek bir azaba karşı) hiç kimse asla kurtaramaz ve O’nun dışında asla bir sığınak da bulamam.”

إِلاَّ بَلاَغًا مِنْ اللَّهِ وَرِسَالَتِهِ وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولهُ فَإِنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّم خَالِدِي َ فِيهَا أَبَدًا ﴿23﴾.

72/23. “”(Benim görevim ) yalnızca Allâh’dan geleni ve O’nun gönderdiklerini tebliğ etmektir. Kim Allâh’a ve O’nun elçisine karşı koyarsa, onun için, içinde ebediyen kalacağı cehennem ateşi vardır.”

حَتَّى إِذَا رَأَوْا مَا يُوعَدُوَ فَسَيَعَْمُونَ مَنْ أَضْعَفُ نَاصِرًا وَأَقَلّ عَدَدًا ﴿24﴾.

72/24. Sonunda onlar, kendilerine va‘dedileni gördükleri zaman, yardımcı olmak bakımından kim daha zayıfmış ve sayı bakımından kim daha azmış artık öğrenmiş olacaklardır.

قُلْ إِنْ أَدْرِي أَقَرِيب مَا تُوعَدُو َ أَمْ يَجْعَلُ لَهُ رَبِّي أَمَدًا ﴿25﴾.

72/25. De ki: “Bilmiyorum, size vadedilen (kıyamet ve azab) yakın mı, yoksa rabbim onun için (uzun) bir müddet mi koymuştur?”

عَالِمُ الْغَيْب فَلاَ يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا ﴿26﴾.

72/26. O, gaybı bilendir. Gaybına kimseyi muttali kılmaz.

إِلاَّ مَنْ ارْتَضَى مِنْ رَسُولٍ فَإِنَّه يَسْلُكُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ رَصَدًا ﴿27﴾.

72/27. Ancak Resûl olarak seçip razı olduğu (kimse) başka. Çünkü (Allâh) O’nun önüne ve arkasına gözetleyiciler dizer.

لِيَُعْلِمَ أَنْ قَدْ أَبْلَغُا رِسَالاَِ رَبِّهِم وَأَحَاط بِمَا لَدَيْهِْ وَأَحْصَ كُلَّ شَيْءٍ عَدَدًا ﴿28﴾.

72/28. Öyle ki onların, rablerinden gelen risaleti tebliğ ettiklerini bilsin. (Allâh) onların nezdinde olanları sarıp-kuşatmış ve her şeyi sayı olarak da sayıp-tesbit etmiştir.

 

Cin Konusunda Yazılmış bir Kitap’tan Kısa Başlıklar:

Âkâmu’l-Mercân fî Ahkâmi’l-Cânn-(Türkçe Çevirisi: Cinlerin Esrarı, İmam Şiblî)

Bedru’d-Dîn Ebû Abdillâh Muhammed eş-Şiblî (v.789 H)

  • § Bazı köpekler cinn’dir (Siyahları). > Cehaletten kaynaklanıyor.
  • § Şâirlere “Cinn Köpekleri” denir. > Cehaletten kaynaklanıyor.
  • § Cinn, çarpılmışın bedenine girer. (Kusan çocuğun kusmuğunda hareket eden cinn > Kusmukta parazit olabilir)
  • § İstihâze kanı cinn’dendir. > Cehaletten kaynaklanıyor.
  • § Vebâ hastalığı ‘cinn çarpmasından’dır. > Cehaletten kaynaklanıyor.
  • § Geyikler cinn’lerin sürüleridir. > Cehaletten kaynaklanıyor.
  • § Şeytân Âdemoğlu’nun kanının dolaştığı yerde dolaşır. > Mecâz bir ifade olabilir.
  • § Üzerinde yatılmayan yatakta şeytan yatar. > Yılan kasdedilmiş olabilir.
  • § Şeytan öğlen uykusuna yatmaz. > Yılan kasdedilmiş olabilir.
  • § “Şeytan boynuzu”nun Necd’den doğması. > Mecâz olabilir (İrtidâd olaylarının Necd merkezli oluşu hatırlanırsa).
  • § Şeytân görünce eşeğin anırması. > Yılan kasdedilmiş olabilir (?)
  • § Dâru’n-Nedve’de Necd’li şeytan. > “İsmi gizleme” endişesi / ihtiyatı ile olabilir (Şeytan: “Şerîr insan” demektir).
  • § Akabe tepesinde bağıran “şeytan/cinn” > Mechûl şahıs! (Şeytan: Şerîr insan)
  • § İki Sa’d’ın Hz. Peygamberi himaye ettiklerini ihbar eden cinn. > Mechûl şahıs veya gizleme endişesi.
  • § Bedir’de ‘Şeytan’ın hazır olması. > (Şeytan: Şerîr insan)
  • § Uhud günü Ayneyn tepesinde ‘Şeytan’ın bağırması. (Şeytan: Şerîr insan)
  • § Hz. Peygamber’in hicretini ihbar eden cinn. > Sonradan Müslüman olan bir şahsı (Ebû Ma‘bed’i) gizleme endişesi.

 

 BİZİM İKİ TESPİTİMİZ:

Basra girişinde haykıran atlı cinn > Karanlıkta şahsın tanınamaması.

Sa‘d b. ‘Ubâde’yi (r.a) cinler öldürdü iddiası  > Faili mechûl cinâyet (?)  veya yılan sokması.

 

SON SÖZLER

 Buraya kadarki çalışmamızı şöyle özetleyebiliriz:

 ‘Cinn’ kelimesi Kur’ân’da ve Arab literatüründe tek anlamda değil, birçok anlamlarda kullanılmıştır.

  • § Kelimenin kök anlamında: Kapalılık, gizlilik, bilinmezlik, yabancılık… vardır.
  • § Hangi kullanımın ne mânâya geldiğini, -her dilde olduğu gibi- kullanımın ‘bağlam’ı (sıyak‑sıbak) belirlemektedir.
  • § Kur’ân’da, ‘Cinn’ kavramı ile ifade edilen insanlardan farklı varlıklar sadece ‘Melek-İblis-Şeytân”dan ibarettir. Bunların da, insanlara mânevî etkilerinin dışında, ‘maddî/cismânî’ hiçbir etkileri yoktur. (“Cin Çarpması” veya “Şeytan Çarpması” gibi iddiaların aslı olamaz. Bu ifadeler, olsa-olsa ‘felçli’ veya ‘sârâlı’ bir hastanın, câhilî bir teşhisle tanımı olabilirler).
  • § Kur’ân’da “Cinn” ve “İns” ikilisi beraber kullanıldığında; olumlu cümlelerde “herkes – hepsi”; olumsuz cümlelerde ise “hiç kimse – hiçbiri” gibi anlamlara gelmektedir (yani bir‘bütün’ü ifade ederler).
  • § Hz. Süleyman’la ilgili ‘cinn’ler, yönetimindeki “angarya isdihdam edilen yabancılar”ı ifade etmektedir.
  • § Yeryüzünde, “Kur’ân’la  mükellef” ve “son Peygamber’e (a.s) ümmet” olarak ‘insan’dan başka hiçbir varlık yoktur. Kur’ân’da geçen“Kur’ân dinleyen cinn’ler” kıssaları, aslında ‘kimlikleri açıklanmayan insanlar’dan başka bir anlam ifade etmemektedirler. (Bu konudaki rivâyetler bir sürü çelişki ve saçmalığı da beraberinde getirmektedirler. Buna rağmen, ‘Nusaybîn’ veya ‘Nineva’li cinler iddiası, bu kavramın ‘yabancılar’ anlamında kullanıldığının zımnen ifadesidir).
  • § Yaygın anlamıyla ‘cinn’ (ya da üç-harfliler) inancı ‘hurâfe’den ibaret olup ilmî hiçbir değeri yoktur. Böylesine bir hurafe asla ‘İslâm îmanı’nın konusu edilmemelidir.
  • § İslâm kültürü adına bize ulaşan tefsir, hadis, tarih vb. Kur’ân-dışı kaynaklarda geçen ‘cinn’lerle ilgili “garîb / acaib” rivayetler, bu rivayetleri üreten ortam ve genel kültür seviyesi dikkate alınarak incelenirse, izah edilebilir niteliktedirler.
  • § Yaygın şekliyle “Cin Hurâfesi” bilimin gelişmesine de köstek olacak niteliktedir. Ailesindeki veya bedenindeki bir rahatsızlığı cinlerle irtibatlandıran bir zihniyet ortamında, bilimsel araştırma ihtiyacı zaafa uğrar veya en azından, gerçekçi teşhis ve tedavilerin elde edilmesi gecikir.
  • § Hz. Peygamber’in (a.s) 23 yıllık risâlet mücadelesinde, ‘yaygın’ anlamıyla ‘cinler’in hiçbir katkıları olmamıştır. Bedir’de, Uhud’da, Hendek’te , Huneyn’de… hiçbir yerde, cinlerin izine rastlanmamıştır. Bu durum da, ‘yaygın dogma’nın ne kadar asılsız olduğunun açık delilidir.
  • § Hz. Peygamber (a.s) ve seçkin arkadaşlarının Kur’ân’daki ‘cinn’ kullanımını doğru kavradıklarına ve doğru kullandıklarına inanıyoruz. Bu konudaki yaygın hurafeci zihniyet zaman içerisinde gelişmiş ve yaygınlaşmıştır.

 

 

Temelsiz bir ‘hurafe’nin, âdeta “üzerinde ittifak edilmiş” dinî  bir dogma haline getirilmiş olması ‘vakıa’sının izahı –bazılarınca– zor görünebilir.

Ancak, düşünelim ki;

v Hz. İsâ’nın tebliğinden iki asır sonra galip gelmiş Pavlus’cu bir “müşrik hıristiyanlığın”, “muvahhid bir din”in yerini alarak milyarların imanı haline gelmesinin de;

v “İmâmiye Şî‘ası”nın “bin-şu-kadar senedir yaşamakta olan ‘Hz. Mehdî’” dogmasının da ..

.. dışarıdan bakan birileri için, izahı mümkün görünmüyor  – fakat bunlar birer ‘vakıa’!..

‘Sünnî Müslümanlık’ın on-dört asırlık geçmişinde benzer sapmaların vuku bulmaması için herhangi bir teminatın olduğunu kim iddia edebilir? (Kur’ân metninin korunmuşluğu dışında).

O mâhîler ki deryâ içredir, deryâyı bilmezler.

En sahih kaynağımız Kur’ân’ı ilk sıraya almadan, ve onu da usûllerine riayetle doğru anlamadan, İslâm adına sahip olduğumuz kültür mirasımızı tahkik etmek şansını elde edemeyeceğimizi düşünmekteyiz.

 

 3 Not:

  • § Buraya kadar verdiğimiz bütün meâllerde –şimdilik–  ‘cinn’lerle ilgili klasik ve yanlış yorumu düzeltmeyi hedef aldık. ‘Cinn’ kelimelerinin anlamları dışında kalan meâl kısımlarında –elbette– alternatif  ifadeler tercih edilebilir.
  • § Kitaplık bir konunun böyle kısa bir çalışmayla ihata edilemeyeceğinin bilincindeyiz. Ancak burada yazdıklarımızın bu konuda bir ajitasyon etkisi yapmasını ve daha derin araştırmalara vesile olmasını umuyoruz. Biz de, burada yazıya dökemediğimiz bilgi ve belgelerle konuyu daha da genişletmeyi düşünüyoruz.
  • § Cin Sûresi’nin 26-27. Âyetler’de bahsi geçen ‘gayb’ konusu, “Kur’ân ve Sünnet Üzerine – Makaleler” adlı kitabımızda 2 makale şeklinde detaylı işlenmiş olup ayrı bir konu olarak ele alınacaktır, İnşâallâh.

 Ve min’allâhi’t-Tevfîk; Ve’s-Selâmu ‘alâ men’ittebe‘a’l-Hudâ…

 “Hurâfesiz Bir Dîn” elde etme yolundaki gayretlerimizde, Rabbimizin bizi Hakk’a ve Doğru’ya muvaffak ve müyesser kılmasını diliyoruz. (Hikmet Zeyveli-10 Ocak 2010)

www.hikmetzeyveli.com

 

This entry was posted on Pazartesi, Aralık 13th, 2010 at 13:03 and is filed under CİN-MELEK. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed. You can leave a response, or trackback from your own site.

Yorum Yaz